Arantza

Herriko sarreran dagoen aparkalekutik, Eguzkialdia auzoko baserrien ikuspegi ederraz gozatu dezakegu. Izu eta Unanua mendiak eta beraien magaletan dauden belardi eta basoak ikusi daitezke.
Aparkalekua eta parkearen ondoan, Iturriotzako iturri-garbitegia aurkitzen da, hiru erabilpen tradizional izan dituena: animalientzako aska, etxeetarako ura eta arropa garbitegia.
Goiko kalerako norantzan eta plazara iritsi aurretik, ezkerraldean, XVI. mendeko Xabatenea etxea aurkitzen da, harrizko lehio bikoitza duelarik goiko solairuan; aurrerago, eskuinaldean, Apezenea etxea dago, iparraldera begira dagoen fatxada ederrarekin. Orain dela gutti arte, beheko solairuan denda bat zuen eta lehenago, txokolatea egiten zen.
Herriko plazako etxe eleganteen artean, lehen frontoia ere bazena, Udaletxea nabarmentzen da eta bertan, Arantzako armarri zaharra ikusi dezakegu. Iturriaren ondoan, Lopenea etxea dago, non 60. hamarkada harte okindegia egon zen eta gurina ere egiten zen.
Plazaren ondoan, frontoia aurkituko dugu, 1992-an berritua. Kirolguneaz gain, Arantzako hainbat herri ekimen kulturalen eszenatokia da.
Eliza karrikatik, lehen errota izan zen Errontenea etxea pasa ondotik, Jasokundeko Amaren elizara iristen da. Eliza hau, XVI. mendean eraikia izan zen eta XVIII. mendean handitua eta bere kanpandorre ikusgarria XIX. mendekoa izan daiteke (1887).
Elizaren hegoaldeko kale estutik, Madalenea etxera iristen da, bere harrizko plazatxoarekin eta honen parean Larrainea Dorretxea. Orain dela urte gutti berritua, bere estilo neogotikoa mantentzen du. Bere leinua, Arantzako jauntxoa izan zen Erdi Aroan eta garai batean etxerik dotoreena izan omen zen.