Liburuaren eguna Baztan-Bidasoan
Ez dugu ezer berririk asmatzen Baztan-Bidasoa ipuin-eskualde bat dela esaten badugu, edo idazle askoren eleberri-inspirazio iturri izan dela esaten badugu.
“Carmen” eleberria
Prosper Merimée idazlea Parisen jaio zen 1803an; literatura erromantikoa maite bazuen ere, arrakasta handiena eleberri historikoekin, eleberri laburrekin eta ipuinekin lortu zuen. Prosper Meriméek Euskal Herria bisitatu zuen frantses gobernuak bidali zuelako monumentu historikoen katalogo bat sor zezan. Han ezagutu zuen Maria Manuel Kirkpatrick, Montijoko kondesa. Harreman handia zuen Iparraldearekin, baina batez ere Sarako herritarrekin, eta tradizioak, kondairak eta foruak kontatu zizkion.
Elezaharretako batek bere maitalea hil zuen gaizkile baten istorioa aipatzen zuen. Ondorioz, “Carmen” eleberria sortu zen.
Karmenen bizitza Etxalarren garatzen da, Baztan-Bidasoko herri politenetako batean. Etxalarren, hain zuzen ere, bisita gidatua egiten da, herrirekin harremana duten liburuen aitzakiapean. Bertako literatura idatziaren bidez, mugako herri honen historia eta pasadizoak ezagutzeko aukera izango duzu. Ezagunak dira Etxalarko Usategiak, Kultur Ondarea izendapena dute, bertan, oraindik ere, sare bidezko uso harrapaketa egiten delako.
Eleberri erromantikoak, historikoak eta misteriozkoak
Baina inspirazioaz gain, idazle handien sorleku ere izan da Baztan-Bidasoa.
Jorratutako gaien artean, misteriozkoak edo nobela beltzeko tramak nabarmentzen dira. Izan ere, Baztanen idatzi zen euskarazko literatur genero horretako lehen eleberritzat jotzen dena. Euskarazko eleberri beltzaren aitzindaritzat hartzen da Mariano Izeta baztandar idazlea, 1962an “Dirua galgarri” argitaratu zuena.
Irakurtzeko leku bat
Arriskutsua litzateke Baztan-Bidasoan idatzi diren eleberri, istorio eta kontakizunen zerrenda egitea. Horregatik, guk banku edo eserleku bat eskaintzen dizugu, naturan dagoen toki ederrean jarrita, lasaitasun osoz irakurtzeko. Edozein pasoan, herrietan barna, edo mendian, esertzeko eta deskonektatzeko leku bat aurkituko duzu. Haietako edozeinetan esertzera gonbidatzen zaitugu. Irakurketa aukeratzea zure kontu!